داروهای مصرفی متداول (داروهای روتین):
بطور کلی می‌توان داروها را با توجه به خصوصیات متفاوت آنها در طبقه‌بندی مختلفی قرار داد یکی از این طبقه‌بندیها براساس محل یا محلهای اثر آنها در دستگاههای بدن می‌باشد. اکنون برای آشنایی بیشتر به ذکر تعدادی از گروههای رایج داروئی و مثالهائی از این گروه می‌پردازیم:

دستگاه گوارش
1- داروهای موثر بر زخمهای دوازدهه، معده، مری:
الف) ضد اسیدها:
این داروها به منظور خنثی کردن هیدروکلریک اسید که از معده ترشح می‌شود بکار می‌روند.
داروهای متداول:
هیدروکسید آلومینیوم ـ هیدروکسید منیزیوم، بیکربنات سدیم و …

ب) داروهای ضد انقباض:
هر زخم گوارشی باعث اسپاسم، انقباض ناگهانی و دردناک ماهیچه می‌شود و راه خروجی معده را می‌بندد، این عمل وضع زخم را بدتر می‌کند.
داروهای متداول:
بلادونا، آتروپین، هیوسین و ترکیبات مربوط به آن بسیاری از داروهای ضد انقباض در صورت ترکیب با اسیدها موثرند.

ج) داروهای التیام بخش زخم گوارشی:
این داروها تا حد زیادی زخمهای گوارشی را بهبود می‌بخشند.
داروهای متداول:
سایمتدین (تاگامت)، راینیتیدین

2- داروهای درمان اسهال:
جایگزینی مایعات و الکترولیتهای از دست رفته مهمتر از مصرف داروهاست این امر بویژه در نوزادان و افراد ضعیف و سالمندان صدق می‌کند. اسهال ملایم در افراد تندرست را می‌توان با داروهایی که باعث جذب آب در روده می‌شوند یا حرکت روده را کاهش دهند. تخفیف داد.
داروهای متداول:
گرد کلرید سدیم و گلوکزخوراکی ، ترکیب کائولین، کودئین، دی فنوکسیلات (لوموتیل) ید و کینول و …

3- داروهای درمان یبوست:
الف) داروهای برطرف کننده یبوست به یکی از راههای زیر عمل می‌کند.
افزایش حجم مدفوع، تحریک روده و نرم کننده مدفوع
داروهای متداول:
سبوس گندم، متیل سلولز، استرکولی و فرآورده‌های مشابه و …

ب) محرکهای روده:
عمل این داروها بسیار متنوع است و برای استفاده دراز مدت مناسبت نیستند.
داروهای متداول:‌
بیزاکودیل (دولکولاکس) روغن کرچک ، شربت انجیر، فنول فتالین و …

ج) داروهای نرم کننده مدفوع:
این داروها واکنش‌پذیر عمل می‌کنند و حتی چنانچه به مدت طولانی استفاده شوند به ندرت مشکلی را ایجاد می‌کنند.
داروهای متداول:
پارافین مایع، گلیسرین و شیافها روغن زیتون، روغن کرچک

4- داروهای موثر بر اختلالهای روده بزرگ، راست روده و مقعد
الف) این داروها عبارتند از:
انواع تنقیه‌ها، شیافها و مواد استروئیدی و آنتی بیوتیکها که این داروها بطور عمده برای درمان التهاب (کولیت) بواسیر و خارش به کار می‌روند.
داروهای متداول:
بنوکائین، هیدروکورتیزون و …

دستگاه گردش خون
1ـ داروهای موثر بر تعداد ضربان و نظم قلب:
الف) داروهای کاهنده شمار ضربان قلب:
این داروها بیشتر برای نارسایی، احتقانی قلب و فیبریلاسیون دهیلیزی به کار می‌روند.
داروهای متداول:
دیگوکسین، دیژیتوکسین، لاناتوزید و …

ب) داروهای تنظیم کنندة نظم ضربان قلب:
این داروها بیشتر برای تنظیم و جلوگیری از بروز ناگهانی اختلال در نظم قلب که گاهی مثلا در لرزش دهلیزی و بعد از لخته شدن خون (ترمبوز) در عروق اکلیلی منجر به مرگ می‌وشد مصرف می‌شوند.
داروهای متداول:
کنیدین، وراپامیل، لیگنوکائین و …

ج) داروهای مسدود کننده گیرنده‌های بتا:
این داروها برای کند کردن ضربان قلب و برای کاهش فشار خون در آنژین صدری استفاده می‌شود.
داروهای متداول:
پراپرنولول، آنتولول، تیمولول و …

2ـ داروهای کاهنده مایعات بدن (ادرار آورها):
این داروها باعث تحریک کلیه‌ها می‌شوند تا آب اضافی بدن را به شکل ادرار خارج سازند. از دست دادن آب اضافی بدن در نارسایی احتقاقی قلب نیز پرفشاری خون و در مواردی که آب بدن زیاد می‌شوند مفید است.
داروهای متداول:
فروزماید (لازیکس)، اسپیرونولاکتون، کلروتیازید و ..

3ـ داروهای کاهندة فزونی فشار خون:
تاثیر این دارها بر قلب و سرخرگها از راههای مختلف انجام می‌گیرد.
داروهای متداول:
متیل دوپا، کلوتیدین، آدالات، اتنولول، پروپرانولول، کلروتیازید و …

4ـ داروهای گشاد کنندة سرخرگها و فزاینده خون رسانی:
این داروها بر گشاد کردن سرخرگهای اکلیلی افراد مبتلا به آنژین صدری به کار می‌رود که اثر آنها فوری است و درد را برطرف می‌کند.
داروهای متداول:
نیتروگلسیرین، نیکوتیکنیک اسید و …

5ـ داروهای محرک قلب:
این داروهای محرک قلب گاهی در فوریتها برای تحریک قلب نارسا در حین عمل جراحی یا بعد از ایست قلبی به بیمار داده می‌شود.
داروهای متداول:
داروهای شبه آدرنالین (سیمیاتول، آدامین، فنیل آفرین)

6ـ داروهای پیشگیری کنندة لخته شدن خون (ضد انعقاد):
این داروها از تشکیل لخته شدن خون در سرخرگ یا از گسترش بیشتر لخته‌ها در گردش خون و قطع خون رسانی در سطح وسیع جلوگیری می‌کند.
داروهای متداول:
هپارین، وارفارین، نیکومالون و …

دستگاه تنفس
علاوه بر آنتی‌بیوتیکها که در بخش دیگر آمده است، شش نوع داروی دیگر بر دستگاه تنفس تاثیر می‌گذارند و برای درمان بیماریهای دستگاه تنفس بکار می‌روند عبارتند از:
1ـ داروهای گشاد کننده نایژه‌ها:
در بیماری آسم که به علت تنگ شدن نایژه‌ها بر اثر انقباض راههای هوایی روی می‌دهد و با بازدهم، هوای حاوی گازکربنیک را نمی‌تواند خارج کنند. لذا داروهای گشاد کنندة نایژه‌ها باعث رفع تنگی نایژه‌ها می‌شوند.
داروهای متداول:
آدرنالین و افدرین بیش از همه مصرف می‌شوند داروهای موثرتر شبه آدرنالین عبارتند از: سالبوتامول، آمینوفیلین، تئوفیلین، تربوتالین و ایپراتروپیوم.

2ـ داروهای کمکی درمان آسم:
کورتیکواستروئیدها: این داروها باعث گشاد شدن نایژه‌های تنگ که مانع از تخلیه کامل ریه‌ها در بیماری آسم می‌شوند کمک می‌کنند.
داروهای متداول:
بتامتازون و …

3ـ داروهای پیشگیری آسم:
به تازگی داروهایی ساخته شده‌اند که حساسیت یاخته‌های پوششی مجاری تنفسی را کاهش می‌دهند. این داروها بطور فزاینده‌ای میزان حمله‌های بیماری آسم را کاهش می‌دهند. اما بعد از شروع حملات آسم هیچ ارزش درمانی ندارند. مصرف این داروها، بویژه در کودکان، برای پیشگیری از بیماری آسم مفید است ولی باید به مدت طولانی مصرف شوند.
داروهای متداول:
کرومولین سدیم ـ کترتیفن

4ـ داروهای ضد حساسیت (ضد هیستامین):
این داروها در خنثی سازی هیستامین (مادهی که بر اثر واکنشهای حساسیت‌زا ایجاد می‌شود) بکار می‌رود.
داروهای متداول:
پرومتازین (فرگان)، پیریلامین مالئات، دیفن هیدرامین، ترفنادین و ..

5ـ داروهای محرک دستگاه تنفس:
این داروها در فوریتها جهت تحریک عمل تنفس بکار می‌رود در موارد مصرف بیش از حد دارو (خودکشی)، موارد خفگی و نوزادانی که به کندی تنفس می‌کند استفاده می‌شود.
داروهای متداول:
تیکتامید، نالوکسون.

6ـ داروهای مسکن سرفه:
پزشکان میل چندانی به تجویز داروهای برطرف کننده سرفه ندارند، زیرا سرفه خود واکنشی است برای بیرون راندن ترشحات و خلط عفونی و مواد خارجی و ممانعت از ورود آنها به راههای تنفسی می‌باشد با این همه نوع داروها بسیار زیاد بکار می روند بی آنکه واقعاً سودمند باشند.
داروهای متداول:
ترکیبات کدئین دار.

دستگاه اعصاب:
داروهایی که بر دستگاه اعصاب تأثیر می گذارند بسیارند. برخی از آنها بسیار سودمندند. ولی برخی نیز باید با داروهای دیگر همراه شوند تا تعادلی بین اثرهای مثبت روانی و عوارض جانبی آنها بوجود آید.
داروها از هشت راه مختلف بر دستگاه اعصاب اثر می گذارند که عبارتند از:
1ـ داروهای درمان بیخوابی و اضطراب:
الف) داروهای خواب‌آور (قرص خواب): این داروها برای افرادی که به سختی به خواب می روند تجویز می شوند. مقدار کم این داروها معمولاً اضطراب را نیز کاهش می دهد.
داروهای متداول:
بنزود یا زپین ها(نیترازپام، دیازپام، تمازپام)

ب) داروهای اضطراب و مسکن و آرام بخش:
این داروها برای کاهش اضطراب تجویز می شوند.
داروهای متداول:
بنزود یا زپین ها(دیازپام، کلردیازپوکساید، لورازپام، اکسازپام)

پ) داروهای مؤثر بر اختلالهای شدید روانی (ضد روان پریشی)
این داروها، هزاران نفر را به جای راهی شدن به سوی بیمارستانهای روانی به زندگی عادی در جامعه موفق ساخته است. بسیاری از آنها آرامبخش است.
داروهای متداول:
فنوتیازین ها و داروهای مشتق از آنها

داروهای ضد افسردگی:
همه داروهای ضد افسردگی دو تا سه هفته طول می کشد تا مؤثر واقع شوند. مصرف این داروها باید تحت مراقبت پزشکی انجام شود.
داروهای متداول:
آمی تریپتلین، ایمی پرامین و …

4ـ داروهای محرک دستگاه اعصاب و اشتها برها:
محرکهای ملایم مانند کافئین برای رفع خستگی و خواب آلودگی مصرف می شوند و داروهای مشتق از آمفتامین گاهی برای سرکوب اشتهای افرادی که قصد کم کردن وزن را دارند بکار می روند.
داروهای متداول:
داروهای شبه کافئین، داروهای مشتق از آمفتامین.

5ـ داروهای ضد تهوع و سرگیجه:
این داروها برای پیشگیری از نشانه های نامطلوب ناشی از بیماری سفر، التهاب گوش درونی و همچنین در بارداری بکار می رود.
داروهای متداول:
ضد هیستامین ها، فنوتیازین ها، B6

6ـ داروهای ضد درد:
این داروها معمولاً به دو گروه اصلی تقسیم می شوند. داروهای غیر اعتیاد آور(غیرمخدر) و اعتیادآور(مخدر). داروهای گروه اول چندان قوی نیستند و نسبتاً کم خطرتر هستند و هر کس برای رفع درد می تواند آنها را مصرف کند. غالب داروهای غیراعتیادآور حاوی آسپرین، استامینوفن یا ترکیبات مربوط به آنهاست. داروهای مخدر یا اعتیادآور خاصیت ضد درد بیشتری دارد که حاوی تریاک، مرفین و مخدرهای کوکائین هستند. سومین گروه از این داروها برای تسکین درد میگرن و دردهای عصبی بکار می روند.
داروهای متداول:
داروهای غیراعتیادآور: آسپرین و ترکیبهای استامینوفن
داروهای ضدالتهاب: پونستان یا مفنامیک اسید،ایبوبروفن و …
داروهای اعتیادآور: مشتقات کدئین که خاصیت اعتیادآور کمی دارند.

7ـ داروهای ضد میگرن و دردهای عصبی:
داروهای بسیاری برای مقابله با بیماری میگرن و دردهای عصبی ساخته شده اند که از حملات میگرن و دردهای عصبی می کاهند و آنها را تسکین می دهند. برخی داروها برای پیشگیری از حملات میگرن و دردهای عصبی است و باید به طور منظم مصرف شوند.
داروهای متداول:
الف) داروهای میگرن و داروهای حاوی ارگوت(ارگوتامین و پراپرانولول)
ب) داروهای ضد دردهای عصبی کاربامازپین

8ـ داروهای پیشگیری کننده غش (ضد تشنجها):
این داروها بیماری صرع را درمان نمی کند اما از بروز حمله پیشگیری می کنند به همین دلیل معمولاً درمان طولانی ضروری است و بیشترین تأثیر درمانی و کمترین عوارض را با تنظیم دقیق تعداد دارو می توان بدست آورد.
داروهای متداول:
فنوباربیتال(لومینال)، فنیتوئین، کابامازپین، یریمیدون و دیگر داروهای ضدتشنج(کلونازپام، دیازپام)

9ـ داروهای سخت شدگی ماهیچه و رعشه:
داروهای ضد بیماری پارکینسون: این داروها در مغز بر محل ضایعه اثر می کند و بر روی ماهیچه‌‌‌‌‌‌ها اثر نمی کند.
داروهای متداول:
لوودوپا، آمانتادین، بروموکریپتین.
عفونت ناشی از موجودات ذره بینی
موجودات میکروسکوپی مختلف، به اندازه های متفاوت ممکن است بدن انسان را آلوده کرده و باعث عفونت در دستگاههای مختلف بدن شوند. داروهای ضد عفونت به 5 گروه تقسیم می شوند:
1ـ داروهای ضد عفونتهای باکتریایی:
این داروها(ضد باکتریها) تعداد بسیاری از این داروها در 50 سال اخیر ساخته شده اند. این داروها عفونتهای باکتریایی وخیم پیشین مانند مننژیت، ذات الریه، سل و … را بسیار کاهش داده اند.
داروهای متداول:
پنی سیلین ها، آموکسی سیلین، آمپی سیلین، کلوکساسیلین، تتراسیکلین، سولفانامیدها، اریترومایسین‌ها، جنتامایسین، نئومایسین، سفالوسپورین ها(داروهای ضد سل:گروه خاصی از آنتی‌بیوتیکها هستند که باید ماهها مصرف شوند تا مؤثر افتند، داروهایی از قبیل استرپتومایسین ها، ریفامپین، ایزونیازید و … )

2ـ داروهای ضد عفونتهای قارچی چ:
این داروها(ضد قارچها) برای مقابله با عفونتهای قارچی از جمله برفک و کچلی استفاده می شوند. بعضی از این داروها خوراکی اند و سایر آنها به طور موضعی مصرف می شوند.
داروهای متداول:
آمفوتریپسین، میکونازول، کلوتریمازول، نیستاتین ها، گریزئوفولوین و …

3ـ داروهای ضد عفونتهای ویروسی(ضد ویروسها):
بعضی از داروهای ضد ویروسی در برخی موارد فعالیت ویروس را سرکوب می کنند این داروها را فقط با نسخه پزشک می توان تهیه کرد و باید تحت مراقبت پزشکی مصرف شود.
داروهای متداول:
ایدوکسوریدین بصورت موضعی برای درمان تبخال، گاماگلوبولین ممکن است برای مدت کوتاه ایجاد مصونیت کند.

4ـ داروهای مؤثر بر انگلهای ذره بینی:
انگلهای ذره بینی عامل چهار بیماری مهم هستند که عبارتند از: مالاریا، آمبیاز(عفونت آمیبی)، لیشمانیوز(عفونت لیشمانیا) و بیماری خواب. هر چهار بیماری از بیماریهای ویژة مناطق گرمسیری هستند.
الف) کلروکدئین، کینین، پرتمیامین(داروهای ضد مالاریا هستند)
ب) مترونیدازول، نیمورازول(داروهای ضد آمیب)
ج) سدیم استیوگلوکونات(داروهای ضد لیشمانیا)

5ـ داروهای ضد کرم و انگل قابل رؤیت:
داروهای متداول:
پیپرازین(داروهای کرمک و کرمهای حلقوی)، مال فرن(داروهای مؤثر بر کرم پهن، کرم قلابدار، شیسنوزومیاز)
دستگاه غده های درون ریز
ترسحات غدد درون ریز بدن پس از ورود به جریان خون در تمام نقاط بدن به صورت هورمون یا پیامبرهای شیمیایی عمل می کنند. کارکردهای بدن به وسیله این مواد تنظیم می شوند. این داروها بر چند نوع تقسیم می شوند.

1ـ داروهای کنترل کننده مرض قند(دیابت):
مرض قند به علت کمبود و بی اثر شدن هورمون لوزالمعده(انسولین) که تنظیم میزان گلوکز خون را عهده دار است به وجود می آید. عمل اکثر داروهای ضد قند، افزایش ترسح انسولین از غدد پانکراس است و به همین علت اثر آنها نسبی است و کامل نیست.
انسولین های متداول:
انسولین کوتاه اثر، انسولین میان اثر، انسولین دراز اثر، سایر داروهای ضد بیماری قند: عمل این داروها افزایش تأثیر انسولین است و برای بیمارانی که در دوران بزرگسالی و یا بر اثر چاقی به مرض قند مبتلا شده اند مناسب است که عبارتند از: گلی بن کلامید، تولبوتامید، کلروپروپامید و …

2ـ داروهای محرک و بازدارندة کار غدة تیروئید:
هورمون غدة تیروئید سرعت و مصرف انرژی در قلب و تمام بافتهای بدن را تنظیم می کند این هورمون برای رشد جسمی و ذهنی ضروری است که عبارتند از:
الف) داروهای محرک غدة تیروئید: این داروها جایگزین هورمونهای تیروئید در بدن انسان می شوند و از آنها در بیماری کرتنیسم و منگزدم استفاده می شود.
داروهای متداول:
عصاره تیروئید، تیرکسین. در بسیاری از موارد گواتر، هم برای کاهش سایز تیروئید استفاده می شود.

ب) داروهای بازدارنده غده تیروئید:
این داروها سبب کاهش فعالیت غده تیروئید می شوند و برای مقابله با پرکاری تیروئید به کار می‌روند.
داروهای متداول:
ید، ترکیبات تیواوراسیل.

3ـ داروهای مشابه هورمونهای غده فوق کلیوی:
این داروها، هورمونهای بدن را یاری می کنند تا بدن در مقابل عفونتها مقاومت کند و همچنین بدن را در تنشهای روانی یاری می کند.
داروهای متداول:
بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزول، پردینزولون، تریام سینولون و … فشار چشم را بالا می‌برند و ایجاد آب سیاه می کنند و باید کاملاً تحت نظر پزشک تجویز شود. لازم به ذکر است که داروهای چشمی بخصوص قطره ها چون ممکن است با اشک چشم رقیق شود تأثیرشان کمتر حس می‌شود از این روگاهی پماد چشم به جای قطره تجویز می شود.
داروهای مؤثر بر چشم

1ـ داروهای مؤثر بر عفونتهای میکروبی و ویروسی چشم:
داروهای متداول:
کلرام فنیکل، جنتامایسین، سولفاستامید و … .

2ـ داروهای مؤثر بر التهاب چشم و کاهنده فشار درونی چشم و برطرف کنندة انقباض مردمک چشم:
داروهای متداول:
آتروپین، پیلوکارپین، بتنزول و … .
داروهای مؤثر بر حلق، گوش، بینی و دهان

1ـ داروهای موضعی گوش:
این داروها در درمان عفونت مزمن گوش یا اگزمای گوش تجویز می شوند که اغلب از آنتی‌بیوتیکها و کورتیکواستروئیدها یا ترکیبی از این دو هستند.
داروهای متداول:
ایتات آلومینیوم، جنتامایسین، کلرام فنیکل، بتامتازون، روقن زیتون و همچنین قطرة بیکربنات و آب‌اکسیژنه برای بیرون آوردن موم گوش بکار می رود.

2ـ داروهای موضعی بینی:
این داروها معمولاً برای کاستن واکنشهای حساسیتی مانند گرفتگی بینی که به علت التهاب مخاط بینی، پولیپ بینی ایجاد می شود تجویز می شود.
داروهای متداول:
کورتیکواستروئیدها، فنیل آفرین، … .

3ـ داروهای موضعی دهان و گلو:
این داروها برای محافظت، تسکین و بی حس سازی زخمهای دهان و گلو بکار می روند.
داروهای متداول:
نیستاتین، تیمول و پویدون آیوداین(بتادین).

داروهای مؤثر بر پوست: ‌‌
این داروها در درمان التیام التهاب و سوزش و عفونت پوست مصرف می شوند. در صورت مصرف این داروها و بروز حساسیت در پوست باید بلافاصله این داروها را قطع نمود.
1ـ داروهایی که بطور موضعی بر پوست اثر می کنند:
این داروها از التهاب و همچنین از خارش پوست می کاهند و برای درمان اگزما استفاده می شوند.
داروهای متداول:
بتامتازون، فلوئوسینولون، اکسید روی و … .

2ـ داروهای ضد خارش پوست:
داروهای متداول:
گزیلوکایین و ضد هیستامین ها و … .

3ـ داروهای مؤثر بر زگیل و پینه:
داروهای متداول:
سالیسیلیک اسید، رزینی پودوفیلوم .

4ـ داروهای مؤثر بر آکنه(جوش غرور جوانی):
داروهای متداول:
رتین A ، بنزوئیل پراکساید و … .

5ـ داروهای محافظت از پوست:
این داروها ضد آفتاب هستند که برای مقابله با اشعه فرابنفش به کار می روند که مانع از سوختگی تیرگی ویژگی پوست می شود.

6ـ داروهای ضد عفونتهای پوستی:
این داروها آنتی بیوتیک هستند به 4 گروه تقسیم می شوند.
الف) ضد میکروبها در درمان زرد زخم بکار می روند.
داروهای متداول:
تتراسیکلین، جنتامایسین و … .

ب) ضد قارچها که در درمان کچلی تجویز می شود.
داروهای متداول:
نیستاتین، کلوتریمازول، بنزوئیک اسید و … .

ج) ویروس کشها: در درمان تبخال استفاده می شود.
داروهای متداول:
آسیکلوویز، ایدوکسوریدین و …

د) ضد انگلها: در درمان برطرف کننده شپش تجویز می شود.
داروهای متداول:
بنزیل بنزوئات و … .
ماهیچه ها و مفصلها
این داروها بیماری را درمان نمی کنند. اما در کاهش درد و آسیب مفصل و ماهیچه مؤثر می باشد.
داروهای کاهندة التهاب موثر بر بیماریهای ماهیچه ای و مفصلی:
این داروها در درمان آرتریت روماتوئید و نقرس موثر می باشد.
داروهای متداول:
آسپرین، سالیسیلاتها، بروفن، ایبوبروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک، پیروکسیکام و … .

ویتامین ها
مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز بدن ممکن است به علت نامناسب، غذا به حد کافی به بدن نرسند به مختصری از آنها اشاره می شود: در کمبود ویتامین A که باعث بیماری نادر شب کوری می شود می توان از روغن ماهی و ترکیبات مشابه آن استفاده نمود.

درکمبود ویتامین B که باعث بیماری بری بری وپلاگر می شود از انواع ویتامین B1 ، B2، B6، B12 استفاده کرد. در کمبود ویتامین C که باعث اسکوربیت می شود می توان از اسکوربیک اسید استفاده نمود . د رکمبود ویتامین D و کلسیم که باعث بیماری راشیتیسم و ساختار استخوانی ضعیف می شود می توان از روغن ماهی روکال ترول(کلتی تریول) استفاده کرد.

داروهای مکمل کمبود تغذیه:

مکمل های آهن

مکمل های آهن یا به صورت خوراکی ویا تزریقی اند که در بچه ها به صورت قطره استفاده می شود وبخصوص برای بچه ها ئی که از شیر مادر می خورند ضروری است .

داروهای متداول:

ترکیبات آهن دار فرو ، وبسیاری از ترکیبات آهن دار همراه با فولیک اسید ودیگر ویتامین ها به هنگام بارداری تجویز می شوند .
 

اهداف سرم درمانی:
به منظور تامین نیاز آب و الکترولیتهاوتامین مواد غذایی مورد مورد نیاز بدن و همچنین دسترسی به
ورید در صورت بد حال بودن بیمار از سرم به عنوان k.v.o یعنی (باز نگه داشتن رگ )استفاده می شود.
سرم 3/1و 3/2(قندی نمکی )دکستروز سالین d.s
این سرم ترکیبی از قند و نمک است که 33/3%نمک(دکستروز)و3%هم کلرید سدیم دارد .که به منظور تامین انرژی مورد نیاز بیمار و جبران کمبود حجم مایعات و برقراری جریان ادراربه منظور باز نگه داشتن رگ به عنوان k.v.o و همچنین موثر در مسمومیتهااستفاده می شود.
سرم قندی(دکستروز 5%)5%قند بقیه آب است دکستروز واتر به منظور k.v.o استفاده می شود و کمک به دفع مواد زاید توسط کلیه ها؛ کمک به تامین انرژی مورد نیاز بدن استفاده می شود.
کلرو سدیم 9%یا سرم نمک یا نرمال سالین یا سرم فیزیولوژی
الف-غیر قابل تزریق ب-قابل تزریق
الف-سرم کلروسدیم9%غیر قابل تزریق که به منظور شستشوی زخم ها ازجمله زخم بستر (به علت بی حرکتی بدن ایجاد می شود )(زخم بد سور)استفاده می شود
ب-سرم کلروسدیم 9%قابل تزریق که به منظور جبران کمبودحجم مایعات بدن ؛ جبران کمبود خمن و همچنین به عنوان بالا بردن فشار خون و به منظور حل کردن دارو به جای آب مقطر وبه منظور شستشویزخم هااز این سرم استفاده می شود.

سرم رینگر:
درموارد اورژانس از جمله خونریزیها؛سوختگیها؛برق گرفتگی وهمچنین موارد شوک و اسهال و استفراغ شدید به منظور جبران کمبود حجم مایعات و الکترولیتهای مورد نیاز بدن از جمله سدیم و پتاسیمو کلسیم وکلراز این سرم استفاده می شود. وهمچنین به منظور بالا بردن فشار خون و کم آبی استفاده می شود.

انواع ست سرم
1-ست معمولی 2-ست خون 3-میکروست
میکرو ست برای تنظیم دقیقترقطرات سرم در کودکان و نوزادان استفاده می شود.هر 60قطره میکروست 1ccاست ولی در ست معمولی هر 15 قطره cc1است.